Safleoedd o Ddiddordeb Gwyddonol Arbennig (SoDdGA)
Mae Cronfeydd Dŵr Llys-faen a Llanisien yn cynnwys dau Safle o Ddiddordeb Gwyddonol Arbennig (SoDdGA) sydd o bwys ecolegol cenedlaethol. Dynodwyd Cronfa Ddŵr Llys-faen yn SoDdGA am yr adar dŵr sy’n dod i dreulio’r gaeaf yma, ac mae SoDdGA Argloddiau Cronfeydd Dŵr Llys-faen a Llanisien o bwys arbennig am eu casgliad amrywiol o ffwng glaswelltir sy’n cynnwys hyd at 25 rhywogaeth o ffwng cap cwyr.
Safleoedd o Bwys er Cadwraeth Natur (SoBeCN)
Mae Cronfa Ddŵr Llanisien yn bwysig oherwydd ei phoblogaeth helaeth o lyffantod du a phresenoldeb planhigion dŵr sy’n brin yn lleol. Mae’r llethrau cerrig sy’n amgylchynu’r gronfa’n cynnal poblogaethau o gen sydd o bwys yn lleol, a nifer o fwsoglau sy’n anghyffredin yn yr ardal leol.
Mae’r glaswelltir a’r prysg o amgylch Cronfa Ddŵr Llanisien yn bwysig oherwydd y poblogaethau o nadredd llwyd a phryfed tân sy’n byw yno.
Mae’r coetir yn y de wedi ei dynodi hefyd, ac mae’n cynnwys ffen Gwern. Coed Derw/Gwern a Bedw sydd yn y gorllewin, ac maent oll yn cynnal cyfoeth o fywyd gwyllt.
Cŵn yng Nghronfeydd Dŵr Llys-faen a Llanisien
Dim ond yn ardal y ganolfan ymwelwyr a’r maes parcio y caniateir cŵn, ac ni cheir mynd â nhw i unrhyw ran arall o’r safle, gan gynnwys y llwybrau.
Rydyn ni’n gwybod y bydd y newyddion yma’n siomi llawer o’r trigolion cyfagos a hoffai fynd â’u cŵn am dro yng Nghronfeydd Dŵr Llys-faen a Llanisien, ond mae angen i ni gymryd unrhyw fygythiad i ddynodiad y safle fel safle o ddiddordeb gwyddonol arbennig (SoDdGA) am ei ffwng cap cwyr prin o ddifri.
Mae Cyfoeth Naturiol Cymru wedi ein cynghori y byddai cŵn yn peri gormod o risg i’r ffwng. Mae ffwng cap cwyr yn sensitif iawn i newidiadau yn eu cynefin fel amrywiadau yn lleithder y pridd, y tymheredd a lefelau’r nitradau sy’n gallu lleihau cynhyrchiant ffrwyth y ffwng. Yn benodol, gall newidiadau sydyn yn lefelau’r nitradau ar y safle – o droeth cŵn yn benodol – gael effaith niweidiol ar y ffwng.
Dylid nodi nad yw’r cyfyngiadau hyn yn berthnasol i gŵn cymorth.
